Niet makkelijk te lezen maar volgens mij bijzondere vondsten en constateringen die een genuanceerder beeld over de Nederlandse regering en krijgsmacht schetst dan eerdere publicaties en het beeld dat bij de bevolking leeft. Maar desalniettemin schokkend om te lezen dat de herbewapening strandde in bureaucratie, stellingbouw in persoonlijke geschillen en stevige verdediging ontbrak door onwil tot internationale samenwerking. De situatie van 1939-1940 wordt regelmatig met 1914 vergeleken en werpt daardoor ook een licht op de redenen dat de Nederlandse neutraliteit toen wel werd gerespecteerd.
Mijn samenvatting van de samenvatting:
Deze studie onderzoekt de strategische positie van Nederland gedurende de periode van september 1939 tot mei 1940 vanuit internationaal perspectief. In feite werd de strijd om Nederland niet in de meidagen van 1940 beslist, maar tijdens de voorafgaande maanden toen Nederland zich voorbereidde op een mogelijke aanval en in Berlijn de afweging werd gemaakt of Nederland onderdeel zou moeten worden van het Duitse aanvalsplan op West-Europa, terwijl in Londen, Parijs en Brussel werd gediscussieerd over de vraag of en hoe een eventuele hulpoperatie aan Nederland vormgegeven zou moeten worden.
Het buitenlands beleid was erop gericht de andere landen te overtuigen van de Nederlandse wil om neutraal te blijven en het doel van het defensiebeleid was aan te tonen Nederland daartoe ook tot op zekere hoogte in staat was. Geconcludeerd kan worden dat Nederland in de periode van september 1939 tot mei 1940 hierin faalde. Dat wil echter niet zeggen dat de Nederlandse regering zelf verantwoordelijk was voor de Duitse inval. Het feit dat de Nederlandse politiek van gewapende neutraliteit niet overtuigde kan niet als rechtvaardiging voor de agressie van Hitler-Duitsland gelden. Evenmin is met zekerheid te zeggen of een sterkere Nederlandse defensie als gevolg van bijvoorbeeld een daadkrachtiger aankoopbeleid vanaf 1935, dan wel een nog strikter gevolgd neutraliteitsbeleid, de Duitsers van een inval hadden kunnen weerhouden.
Wat Amsterdam betreft zijn er twee opmerkelijke zaken:
- In de derde versie van het Duitse aanvalsplan (Fall Gelb) van 30-1-1940 waren parachutisten bij Amsterdam voorzien;
- In februari 1940 werd Reijnders als OLZ vervangen door Winkelman. Pas in maart paste Winkelman de plannen aan om niet in de NHW maar in de Grebbelinie de hardnekkige verdediging te voeren. Een van de redenen die het boek noemt is dat de NHW op slechts 20 km afstand van Amsterdam lag waardoor deze onder bereik van vijandige artillerie zou komen!
Wat me ook opviel was dat de verdedigingslinies wel door het luchtwapen buiten spel zijn gezet, maar niet in de eerste plaats doordat ze er overheen vlogen. Maar doordat het luchtwapen belangrijker was geworden, had Duitsland behoefte aan luchthavens dichtbij Engeland en tegelijk wilde ze gebruik van de Nederlandse luchthavens door de Engelsen ontzeggen. Die noodzaak was blijkbaar belangrijker dan de inundaties die nog wel degelijk als een belangrijke hindernis werden gezien.
Mvg,
René
