ZEE- EN LANDMACHT. Oefeningen op het N.-W. froot van Amsterdam.
Het is niet onmogelijk, zelfs zeer waarschijnlijk dat velen in de meening verkeerca, dat deze ceferingen, ten gevolge van de belangrijke beperking, weinig interess-nts, wellicht ook weinig nut hebben gehad. Het spreekt vanzelf, d«t het wegblijven van 5 bataljons infanterie, waarvan 3 bestemd voor dea aanvaller, ten gevolge hebben moest, dat het met groote macht optreden van de infanterie — voor het eerst in ons land, by oefeningen in den vesting-oorlog — van het programma moest worden geschrapt. Doch, hoe zeer ook gewenscht, was dit eenvoudig onmogelijk. Er was geene behoorlijke gelegenheid in het terrein aan de *gdo vau den verdediger, om deze troepen dicht genoeg bij de hand te houden, toen van het logies in tenten moest worden afge*ien.
De geneeskuudige dienst verklaarde de terreinen voor onbewoonbaar, en een vluchtige blik reeds op die kleigronden was meer dan voldoende, om met die verklaring van ganseher harte te doen instemmen.
Maar nu is niets minder juist dan de bewering, dat de manoeuvres hadden moeten worden gestaakt. Eenmaal de oefening begonnen, de vesting-artillerie en „n deel der infanterie op hunne standplaats, vetdient het alletzins waardeering, dat de leider, generaal-majoor Van Houturn, vasthieM aan het denkbeeld vau „voorzetting" en ernstig gestreefd heeft om met do gekortwiekte hulpmiddelen de oefentngen zoo vruchtdragend mogelijk te doen zgn.
Het ligt niet op onsen weg dit streven in bijzonderheden ca te gaan, maar men zal toegeven, dat bet beginsel: doorzetten van eene oefening „onder hoogst ongunstig weder", een uitnemend deukbeeld mag worden genoemd.
Immers ook bij mobilisatie bestaat de mogelijkheid, dat regen en wind, vrjands sijde kiezen, en van hunne kwalijke gezindheid de doorslaande bewgzen geven.
Zgn dus de werkzaamheden ook dan uitvoerbaar, en kan men ook dim op tijd gereed komen met den strikt noodigen arbeid? Keeds alleen van dit standpunt bescoonwd,moet zonder aarzeling erkend worden, dat het „niet afgelasten" toejuiching verdient.
Wij meenen voorts, dat uit eene korte beschrijving van den gang der oefening den lezer blijken zal, dat de manoeuvre in veelzijdig opzicht leerrijk is geweest; wg staan natuurlijk niet uitvoerig stil bij de bijzondere onderstellingen, wat voor de meesten wel van ondergeschikt belang zal zgn.
Als voornaamste denkbeeld lag aan deze 0.-t'eniug ten grondtlag de voorbereiding zóó te doeu uitvoeren, als iv oorlogstijd zou moeten geschieden. Dientengevolge vertrok op 11 September een detachement artillerie op gewone sterkte naar de forien St. Aagtendijk en Velzen, tot het in orde brengen dier ïorten, het maken van bomvrij logies, in batterjj brengen van kanonnen enz.
Geleidelijk — evenals in de werkelijkheid — kwamen kle;ne detachementen aan. Op 18 Septembsr echter ee_ belangrijke versterking; 2 compagnieën vesting-artillerie en een bataljon infanterie, ondergebracht in tent-
kampen. Ue instructiën werden eerst bij aankomst uitgereikt, voornf kon men dus niets of althans «eer weiniï verrichten. Van 18—23 September werden talrijke Weli-blechbedekkingen voor logies geplaatst en tnet grond bedekt, en 2 batterijen gebouwd en bewapi nd. Wat zulke werkzaamheden in verband met deu weeratoostand zeggen willen, kan ieder nagaan, wij melden i_eeu dat alles op tijd gereed kwam. Het werk zou zeker reeds op 21 September gereed _jjn geweest, indien door het ongunstige weder bovendien niet een verandering van logies noodtakelijk ware geworden. Op 21 September werden schuren betrokken. Op 22 September besliste de miuiater v. oorlog, op het terrein der werkzaambe len, dat de troepen in Beverwijk zouden ingekwartierd worden, en alleen 4 compagnieën ventiug-artillnrie zouden aanrukken.
Zelfs bij mogelijk droog weter was er toch geen sprake meer van, dat de teutkampeu Kagerwesr en Noorderwe» (nabij hoe v« Aurora) nog korden benut worden. Die verhuizingen «aveu veel vertraging daar hiermede „overgave" en „overname" en verejouwiDg van materieel gepaard ging, soms meer mede. nomen uit oogpunt van „verantwoording" dan wel om de feitelijke waarde. .„aan wij even stil bij dese eerste periode, dan is het reeds duidelijk, dat deze geleidelijke aankomst der troepen en het danrna uitreiken der instrnctiën voor werkzaamheden voor ieder hoogst leerzaam was. Zoo zal bot gaan in oorlogstijd, en het is dus nuttig, bij oefeniügea diezelfde methode toe te passen. Van het geringste verzuim, vsn bet niet denken aan zelfs ondergeschikte zaken, ondervindt men dadelijk het practische nadee'. De samenwerking van verschilletde compaguieën mankt een goed-overlegde dienstregeling noodig, alles grijpt in elkaar, en eene vergissing, een simpel misverstand, is dikwijls, behalve voor den patiënt, ook voor anderen hinderlijk. Zonder uitweiding dus blijkt ten duidelijkste, dat deze regeling der oefening inderdaad zeer leerzaam moest zijn.
Op 23 September waren uit Amsterdam en Naarden de reeds genoemde •_ compagnieën te Beverwijk aangekomen.
Op Maandag kwamen aldaar nog 2 compagnieën vesting-artillerie welke hunne tentbivakken in den Polder met uitbundige vreugde verlieten.
Wel sliepen zij in schuren, maar hunne uitrusting verbleef tot dien dag in de teuten, al waar ook gekookt en gegeten werd. Het waden door de modder wm dus enkele malen p„ dag onvermijdelijk, om de kleine heuve's of terpen te bereiken, welke van het stroo zoo goed mogeigk te midden daarvan waren aangelegd. Na eene voor-oefening op 25 September begon do eigenlijke oefening up 26 September. De batterijen en forten waren te 8 uur v.m. gereed. De vijand opende met eeue belangrijke macht veld artillerie, opgesteld vanaf het Noordzeekanaal tot Hofland, op verschillende punten het vuur. De verdediger peiide deze batterij an van af de hooge obser .tieposten welke ten getale van 4 iv de stelling waren opgesteld. Da. het vijandelijk vuur aanvankelijk weinig uitwerking hsd, bepaalde de verdediger er Z'ch toe, zijn opsteiiiugea nauwkeurig te bepalen; in den miding echter werd over de g_eele verdedigingslinie een krachtig vuur gelijktijdig ge ipend, dat eerst tegen 5 uur in den namiddag opoield. Da vutupauze duurde 3 uur, waarna te 8 nar n.m. het vuur wedor op krachtige wijze vervolgd word op de vijandelijke artillerie. Te ongeveer 9 uur ondernam de vijand een aanval op Fort Velzen, over bet acces het kanaal „De Pijp", met neven liggend» kaden. Het hier ontwikkelde vuurgevecht (infanterie-vuur en snelvuar) leidde echter dea verdediger niet af, en dit was zeer juist ge/den, want gebruik makende van do zware duisternis, naderde de vgand iangs het acces Aagtendijk, dat weg«ns zijne vele kronkelingen en vrij aanzienlijke hoogte boven het maaiveld, gunstige gelegenheid tot vooruitrukken aanbiedt. Dit acces wordt bovendien gesteund door deu spoordijk langs welks westelijken rand een iufanterie-linie zeer geschikt kan opgesteld worden. De aanslag werd echter spoedig verijdeld en zoowel door het vuur uit het fort, als ten gevolge van het vuur der nevenliggende acci--batterijen (snelvuurgeschut) werd de vijand tot teruggaan gedwongen. Deze oefening, gehouden onder zwaren regen, werd te 11 uur gestaakt. Door het hoogst ongunstige weder ging het effect van de liebtkogels Fabius voor het meerendeel verloren, ook de Wells-lampen en andere verlicht'gings-middelen boden weinig gegevens ter juiste beoordeeling. De beide volgende dagen werden soortgelijke oefeningen gehouden; de avond-oefeningen echter afgelast, wegens de overbekende reden.
Dit kou wei niet anders, want de duisternis zou zeker ongelukken hebben veroorzaakt, ook moest met de geringe uitrusting der manschappen gerekend worden, daar de onophoudelijke buien op het lichaam doordrongen.
Dit achterwege blijven der verdere avondoefeningen deed een hoogst nuttigen oefeningstijd ongebruikt voorbijgaan; immers steunende op de voorbereiding des daags, is het een uitmuntende gelegenheid ter controle op de voorbereiding, terwijl alleen een juiste kornis van het voorterrein vooral ook van nabij, het mogelijk maakt, dat eene goede samenwerking verkregen wordt.
Duidelijke afspraken, een heldere opvatting van ieders afgebakende taak, zijn hier onmisbaar. Het juiste oogenblik van optreden is hier overigens gegrond op kalm zelfvertrouwen.
Practische toepassing is dus ho >gst nuttig en de zeldzame gelegenheid kon jammer genoeg, slechts een enkele maal benat worden.
Op Vrijdag, den dag vau het bezoek der Koninginnen op het fort St. Aagtendrjk, onderging do oefening eenige uitbreiding. Ten eerste werd van weerzoden een «oogToot mogetijk getal vuurmondenin werking gebracht, terwijl na een geschut-s«rijd van ongeveer 1 unr de vijaudelgkc infauterte langs de verschillende accessen voorwaur.'s rukt* en rijden» die krachtig onder vnur werd genomen, ook uit opstellingen nabij fort Velzen. Te onsjeveer 1 uur n. m. werd deze oefening, door de Koninginnen 'gevolgd van het plateau van het fort St. Aagtendijk, gestaakt.
Gedurende deze 4 dagen was derhalve veelvuldig beoefend, da vuurregeiing van batterijen waaromtrent wij niét in bijzonderheden treden, doch alléén zeggen, dat zo volgens het oorspronkelijk plan werd uitgevoerd en dus aan het doel beantwoordde.
De gelegenheid deze moeilijke taak in gewone omstandigheden op zulk eene schaal te km nen toepassen ontbreekt geheel.
Ten slotte nog enkele opmerkingen.
Hoewel er zeer weinig zieken waren, nl. ernstige zieken, moet toch worden gezegd, dat logies in tenten in deze gronden wordt afgeraden. Bij gunstig weder zou dit niet zoo sterk in her. hcht zijn gekomen, zoodat men deze ondervinding aan het weer te danken heeft. Er moet gezorgd worden, dat de verded'ger zoo min mogelijk afgemat of vermoeid worde, het logies moet in de dagen voorafgaande aan den strijd uitstekend zijn, opdat de rust volkomen zij.
De wijze van bewaren vau drinkwater, in V-ketels voldeed goed.
Omtrent de verduurzaamde levensmiddelen zijn reeds zoo dik wij is gunstige berichten gegeven, dat wij ze alleen benosven te beamen. Men dient echter zoo lang mogelijk de gewone voeling toe te passen, daar ze spoedig tegenstaan.
Wielrij ter*, hoewel uiterst spaarzaam im aantal, verleenden hunne uitstekende diensten. Voor afstanden van 1000 a 1500 M., in den regel de m»xioaum-af«t»Hden tusschen verschillende wieler-commandanten, achten wij wielrijders de beate communicatie. Indeeling ook bg de artillerie is dus meer dan gewenscht. Zij maken ordonnansen „ paard o .rbodig. Het te'epboon-materiëel werkte uitstekend, indien de . voorwaarde vervuld wordt eu bij nieuwe telephonen en bij souden draad is daaraan geen twijfel, werken ze sneller en gemakkelijker dan de telegraaf.
De laatste avond werd vroolijk en opgewekt in Be«erwijk doorgebracht, de inwoners waren tevreden en zagen de kanonniers met leedwezen vertrekken.
De marechaussees meldden dat dien avond geen enkel incident was voorgekomen. Op den terngmarecb ging alles ordelijk toe, niemand mankeerde en niemand was onder kcnnelyjken invloed van sterken drank. G rooier lof op het gedrag van kader en mauschtippen is naar onze meening overbodig. Wij zijn aan het einde onzer gestelde taak, een kort overzicht te geven der oefeningen. Mogen volgende niet te lang uitgesteld worden.
Wij zouden echter te onvolledig zijn in onze beschrijving indien wij niet melding maakten van de kalme, humane leiding, welke bij deze oefeningen voorzat.
Hierdoor werden fouten dikwijls voorkomen, of haar nadeel althans gedeeltelijk veronz_ igd. In do Dagorder op 29 September door den leidor uitgevaardigd, wordt de wensch geuit, dat do oefeningen mogen ten goode komen san de verdediging van het vaderland. Zij zullen dit ongetwijfeld, indien de deelnemers, mede onder den in ruk van het zoo even genoemde, zich rekenschap geven van hunne ervaring, en ieder in zijn kring, hg" zij dan meer of minder beperkt, ze mededeele aan zijne ondergeschikten, zich zelven en hen aansporende, ora ernstig voordeel te doen met de gegeven», welke in ruime mate konden verzameld worden. X.
Degredatie van een officier.
Omtrent de degradatie van den le-lnitenant der schutterij B. te Nijmegen is gemeld, dat hij zich niet zoozeer ongunstig over de schuttert) heeft uitgelaten als wel o*er HH. MM. de Koninginnen en het paradeeren daarvoor. Van bevoegde zijde verneemt de _ R- O. dat B. is gedegradeerd tot schutter, omdat h<j zich ter gelegenheid v»n de inspectie ep 31 Augustus, alzio in dienst, heeft uitgelaten over zaken den «chntteilijken dienst rakende, door tegen een mindeie (een sergeant) die n*ast hera in het gelid stond, te zeggen: "Het is flauwe.... nonsens de schutten thans weder inspectie te laten maken, terwijl er reeds op 2 Aug. inspectie gemaakt werd ter gelegei.beid van den verjaardag van de Koningin-Moeder; het is plagen die tnetucben daarvoor uit hun werk te kalen".
Men ka» op grond van de asagohnalde woorden niet beweren, dat £. zich ongunstig over H.H M.M. heeft, uitgelaten. Hn' href, indirect de handelingen van den roajoorcoramsndant (die de inspectie gelast had) gecritineerd en gelaakt en werd daarom gedégradeerd wegens «plicht-verzuim of gedrag tegen de ondergeschiktheid. ii Art. 58 der wet op _ echutterh'en, luidende: Alle pluihtsverzuim of pedrag t»gen dc ondergeschiktheid, w_romtrent bn' deze wet creene btjsondeie bepalingen mi» gemaakt, alsmede alie misbruiken v»n gezag te„n enderhebbenderj, zullen naar bevind van zaken worden verbeterd, of gestraft met zoodanige boeten of straffen, als niet te boven zullen gaan die, wtlke bg deze wet ztjn l*ej_il_).
